...

Βοηθώντας ένα παιδί να διατηρήσει τη μνήμη του αγαπημένου προσώπου που έχει πεθάνει | Πηνελόπη Μελίδου|

Για ένα παιδί ο θάνατος του αγαπημένου του προσώπου μπορεί να είναι ιδιαίτερα τραυματικός. Τα παιδιά θρηνούν διαφορετικά από τους ενήλικες. Θρηνούν με δόσεις. Στόχος της διεργασίας του θρήνου δεν είναι να ξεχάσουμε την απώλεια και απλώς να προσωρήσουμε τη ζωή μας. Στόχος είναι να την ενσωματώσουμε μέσα σε αυτή. Να μάθουμε να ζούμε με την απώλεια και να βρούμε τρόπους να διατηρήσουμε την μνήμη του αγαπημένου προσώπου. Δεν γίνεται να ξεχάσουμε το πρόσωπο που έχει πεθάνει. Να προσποιηθούμε ότι δεν υπήρξε ποτέ. Είναι πολύ σημαντικό για ένα παιδί να μπορέσει να βρει με την βοήθεια των ενηλίκων που εμπιστεύεται εκείνους τους τρόπους που το διευκολύνουν να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμου του ανθρώπου που έχει πεθάνει. Να κατανοήσει ότι ο θάνατος δεν τελείωσε τη σχέση μαζί του, αλλά την μεταμόρφωσε σε διαφορετικό είδος σχέσης με συμβολικό δεσμό.

Με ποιους τρόπους μπορούμε να διατηρήσουμε τη μνήμη του αγαπημένου μας προσώπου;

 

Ρώτησε το παιδί εάν επιθυμεί να συμμετέχει στις οικογενειακές εκδηλώσεις πένθους και αν ναι, επέτρεψέ του. Ακόμη και αν το παιδί είναι μικρό, έχει το δικαίωμα να συμμετέχει εφόσον το επιθυμεί σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις. Με αυτόν τον τρόπο του δείχνουμε ότι το υπολογίζουμε και το θεωρούμε ενεργό μέλος της οικογένειας. Η συμμετοχή του παιδιού (στην κηδεία, μνημόσυνο, επίσκεψη στον τάφο) το βοηθά να συνειδητοποιήσει καλύτερα την κατάσταση και την πραγματικότητα συμβάλλοντας στη μη ενεργοποίηση της φαντασίας και βίωσης έντονου φόβου.

!!! προσοχή!!!

Ενημερώνουμε από πριν το παιδί χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο ανάλογα με την ηλικία και το γνωστικό του επίπεδο. Περιγράφουμε τι θα συμβεί εκεί και καθιστούμε σαφές ότι οποιαδήποτε στιγμή επιθυμεί να αποχωρήσει, μπορεί να το κάνει μαζί με κάποιο άτομο που εμπιστεύεται σημαντικά.

Κάνε αναφορά στο πρόσωπο που πέθανε. Μη φοβάσαι να μιλήσεις για το άτομο που έχει πεθάνει μπροστά στο παιδί. Προέτρεψε το παιδί να το κάνει. Δημιούργησε το κατάλληλο κλίμα ώστε να νιώθει ότι μπορεί να μιλήσει ελεύθερα, να μην φοβάται. Ξεκίνα εσύ αποτελώντας το πρότυπο. Δείξε ότι δεν είναι κακό να μιλάμε για ανθρώπους που έχουν πεθάνει γιατί έτσι διατηρούμε την μνήμη τους ζωντανή.

Μοιράσου μνήμες και αναμνήσεις που είχες με το άτομο που πέθανε. Ανέφερε στιγμές που περνούσατε μαζί και ενθάρρυνε το παιδί να κάνει το ίδιο. Μην αναφέρεις μόνο τις καλές στιγμές καθώς έτσι εξειδανικεύεται το άτομο που πέθανε κάνοντας πιο δύσκολη την διεργασία του θρήνου. Όλες οι σχέσεις έχουν καλές και κακές στιγμές. Μη φοβάσαι να αναφέρεις και τις πιο δύσκολες. Ζήτα από  το παιδί να θυμηθεί και αυτό κάποιες στιγμές. Μη φοβάσαι να κλάψεις μπροστά του. Τέτοιες στιγμές είναι ιδιαίτερα φορτισμένες συναισθηματικά. Άνοιξε το δρόμο για την εξωτερίκευση των συναισθημάτων και δείξε ότι ακόμη και τα δύσκολα συναισθήματα μπορούμε να τα βιώσουμε και δεν πρέπει να τα καταπιέζουμε.

Βοήθησε το παιδί να βρει τους δικούς του τρόπους διατήρησης της ανάμνησης. Το παιδί μπορεί να έχει διαφορετικές προτιμήσεις. Ρώτησε το τι θα ήθελε να κάνει. Μια ωραία ιδέα είναι το «κουτί των αναμνήσεων». Μπορείτε να αγοράσετε ένα κουτί να βάλετε επάνω τη φωτογραφία και το όνομα του ατόμου που έχει πεθάνει και μέσα να βάλετε αντικείμενα που το παιδί μπορεί να επιλέξει. Οτιδήποτε θεωρεί σημαντικό ώστε να μπορεί να γυρνάει σε αυτό το κουτί και να διατηρεί τη μνήμη του αγαπημένου του προσώπου. Μπορείτε να αποθηκεύσετε μέσα στο κουτί τις ζωγραφιές που το παιδί έκανε, κάποιο από τα αγαπημένα αντικείμενα του προσώπου που έχει πεθάνει όπως: φωτογραφίες, γράμματα, ρούχα κ.α.

Θυμηθείτε επετείους και σημαντικές ημερομηνίες. Η ημερομηνία θανάτου, τα γενέθλια, η ονομαστική εορτή, οι οικογενειακές συναντήσεις (Χριστούγεννα, Πάσχα) μπορεί να κάνουν ακόμη πιο αισθητή την απουσία του ατόμου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, όλη μαζί η οικογένεια μπορεί από πριν να αποφασίσει πως θα τιμήσουν τη μνήμη του νεκρού, τι ακριβώς θα κάνουν δηλαδή εκείνες τις μέρες ώστε να είναι περισσότερο προετοιμασμένοι. Είναι καλό να ρωτήσουμε το παιδί τι θα ήθελε να κάνουμε ώστε να νιώσει πως μπορεί και το ίδιο να προτείνει κάποιες ιδέες και να συμβάλλει στη διατήρηση της μνήμης.

 

Είναι πολύ σημαντικό το παιδί να εμπλακεί στη διαδικασία αναζήτησης τρόπων διατήρησης της ανάμνησης του αγαπημένου προσώπου. Το παιδί αντιλαμβάνεται διαφορετικά το θάνατο από τους ενηλίκους γι’ αυτό θα ήταν καλό να είμαστε γνώστες των ιδιαιτεροτήτων, να γνωρίζουμε τι πρέπει να προσέξουμε και να συμβάλλουμε στην ομαλή διαργασία του θρήνου ενός παιδιού.

Σε ευχαριστώ πολύ που διάβασες το άρθρο μου! Δεν το θεωρώ καθόλου αυτονόητο. Μπορείς επίσης να επισκεφτείς την ενότητα «πένθος» όπου στο κάτω μέρος μπορείς να βρεις χρήσιμες πληροφορίες για το πένθος σε σχέση με το παιδί.

Σε φιλώ,

Πηνελόπη